Τα πρώιμα συμπτώματα αυτισμού μπορούν να γίνουν αντιληπτά ήδη από τους πρώτους μήνες της ζωής ενός μωρού. Η έγκαιρη αναγνώριση αυτών των σημείων είναι κρίσιμη, καθώς επιτρέπει την έναρξη κατάλληλων παρεμβάσεων που ενισχύουν τη μελλοντική ανάπτυξη και ποιότητα ζωής του παιδιού.
Βασικά σημεία
Ορισμένα από τα πρώιμα σημάδια περιλαμβάνουν τη μειωμένη ανταπόκριση όταν το παιδί καλείται με το όνομά του, την περιορισμένη οπτική επαφή και τη δυσκολία στην έκφραση συναισθημάτων. Η έγκαιρη παρατήρηση και αναγνώριση αυτών των συμπεριφορών πριν την ηλικία των τριών ετών μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στην αποτελεσματικότητα της παρέμβασης.
Επίσης, καθυστερήσεις στη γλωσσική ανάπτυξη μπορεί να αποτελούν ένδειξη αυτισμού. Για παράδειγμα, η απουσία φλυαρίσματος μέχρι τους 12 μήνες, η μη χρήση απλών λέξεων μέχρι τους 16 μήνες ή η αδυναμία σχηματισμού προτάσεων δύο λέξεων μέχρι τους 24 μήνες, είναι σημάδια που χρήζουν προσοχής.
Πρώιμα σημάδια αυτισμού στα βρέφη
Τα πρώιμα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν από παιδί σε παιδί και μερικές φορές είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτά. Παρόλο που πολλά παιδιά με αυτισμό εμφανίζουν ενδείξεις πριν την ηλικία των τριών ετών, σε ορισμένες περιπτώσεις τα σημάδια είναι τόσο ανεπαίσθητα που μπορεί να μην γίνουν αντιληπτά κατά τους πρώτους μήνες. Ο αυτισμός επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το παιδί αντιλαμβάνεται και αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του, καθιστώντας την έγκαιρη παρατήρηση ακόμη πιο σημαντική.
Έλλειψη ανταπόκρισης στην ονοματοδοσία
Ένα από τα πρώτα σημάδια του αυτισμού είναι η έλλειψη ανταπόκρισης στην κατονομασία. Εάν ένα μωρό δεν γυρίζει όταν το φωνάζουν με το όνομά του στους 6 μήνες, αυτό μπορεί να αποτελεί πρώιμη ένδειξη αυτισμού. Η μη ανταπόκριση στο όνομα, ακόμη και μετά την ηλικία των 6 μηνών, μπορεί να σημαίνει ότι το μωρό αντιμετωπίζει προβλήματα στην επεξεργασία των ακουστικών πληροφοριών ή απλώς δεν αναγνωρίζει ότι το όνομά του καλείται, γεγονός που αποτελεί σημαντικό προειδοποιητικό σημάδι.
Έλλειψη οπτικής επαφής
Η επαφή με τα μάτια αποτελεί βασικό μέρος της πρώιμης ανάπτυξης των μωρών, βοηθώντας τα να συνδεθούν με το περιβάλλον τους και τους ανθρώπους γύρω τους. Η έλλειψη διαρκούς οπτικής επαφής αποτελεί σημαντικό σημάδι αυτισμού στα βρέφη.
Η αποφυγή της οπτικής επαφής αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του αυτισμού και μπορεί να είναι ένα από τα πρώτα σημάδια που οι γονείς παρατηρούν στα παιδιά τους.
Μικρή έκφραση συναισθημάτων
Τα μωρά με αυτισμό μπορεί να μην δείχνουν συναισθήματα ή να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα των άλλων. Για παράδειγμα, μπορεί να μην χαμογελούν ή να μην έχουν ένα κοινωνικό χαμόγελο, το οποίο αποτελεί πρώιμη ένδειξη αυτισμού. Επιπλέον, μπορεί να αντιστέκονται στις αγκαλιές και τα χάδια, δείχνοντας έλλειψη συναισθηματικής ανταπόκρισης στις σωματικές εκδηλώσεις στοργής.
Μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν μη λεκτικές ενδείξεις, όπως εκφράσεις του προσώπου και στάσεις του σώματος.
Καθυστερήσεις στη γλωσσική ανάπτυξη
Οι καθυστερήσεις στη γλωσσική ανάπτυξη είναι ένα άλλο σημαντικό σημάδι αυτισμού στα βρέφη. Αυτές οι καθυστερήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τη μη φλυαρία έως τους 12 μήνες, τη μη χρήση απλών λέξεων έως τους 16 μήνες και τον μη σχηματισμό προτάσεων δύο λέξεων έως τους 24 μήνες.
Η γλωσσική ανάπτυξη στα βρέφη με αυτισμό μπορεί να παρουσιάζει χαρακτηριστικά όπως καθυστερήσεις στη μη λεκτική επικοινωνία και στον προφορικό λόγο. Είναι ζωτικής σημασίας να παρακολουθείτε αυτά τα σημάδια, καθώς μπορεί να υποδεικνύουν την ανάγκη για περαιτέρω αξιολόγηση.
Δεν φλυαρεί μέχρι τους 12 μήνες
Η έλλειψη φλυαρίας στους 12 μήνες είναι ένας πρώιμος δείκτης που παρατηρείται συνήθως στη διάγνωση διαταραχών του φάσματος του αυτισμού. Η απουσία φλυαρίας ή σύμφωνων ήχων μπορεί να αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι.
Η φλυαρία αρχίζει συνήθως μεταξύ 4 και 6 μηνών και η απουσία της έως τους 12 μήνες αποτελεί αιτία ανησυχίας.
Μη χρήση απλών λέξεων στους 16 μήνες
Στους 16 μήνες, ένα μωρό θα πρέπει να αρχίσει να χρησιμοποιεί απλές λέξεις και αν δεν το κάνει, μπορεί να είναι σημάδι αυτισμού. Η μη χρήση απλών λέξεων όπως “μαμά” ή “μπαμπά” στους 16 μήνες μπορεί να αποτελεί ένδειξη καθυστερημένης γλωσσικής ανάπτυξης που σχετίζεται με τον αυτισμό.
Αυτή η έλλειψη απλών λέξεων μπορεί να αντικατοπτρίζει δυσκολίες στη λεκτική επικοινωνία, που είναι τυπικές στα παιδιά με αυτισμό.
Αποτυχία σχηματισμού προτάσεων δύο λέξεων στους 24 μήνες
Η αποτυχία σχηματισμού προτάσεων δύο λέξεων στους 24 μήνες αποτελεί σημαντική ένδειξη γλωσσικής καθυστέρησης που σχετίζεται με τον αυτισμό. Μέχρι τους 24 μήνες, ένα παιδί θα πρέπει να είναι σε θέση να σχηματίζει προτάσεις δύο λέξεων- η αποτυχία μπορεί να σηματοδοτεί αυτισμό.
Αυτή η έλλειψη σχηματισμού προτάσεων μπορεί να υποδηλώνει περιορισμένη δομή προτάσεων, χαρακτηριστικό της γλωσσικής διαταραχής, με τρόπο που επηρεάζει την επικοινωνία.
Επαναλαμβανόμενες και περιορισμένες συμπεριφορές
Τα βρέφη με αυτισμό παρουσιάζουν συχνά επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και μοτίβα περιορισμένου ενδιαφέροντος. Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως χτυπήματα με τα χέρια, κούνημα του σώματος ή περιστροφή αντικειμένων. Μπορεί επίσης να παρουσιάζουν έντονη προσήλωση σε ορισμένα μέρη των αντικειμένων, όπως για παράδειγμα να εστιάζουν μόνο στις περιστρεφόμενες ρόδες ενός παιχνιδιού.
Επιπλέον, μπορεί να επιδεικνύουν ακραία αντίσταση στις αλλαγές της καθημερινής ρουτίνας και να αναπτύσσουν συγκεκριμένες τελετουργίες που τα αναστατώνουν αν αλλάξουν.
Επαναλαμβανόμενες κινήσεις
Κινήσεις όπως το χτύπημα των χεριών, η ταλάντωση του σώματος ή η περιστροφή αντικειμένων μπορεί να αποτελούν σημάδια αυτισμού στα βρέφη. Το χτύπημα των χεριών είναι μια συνηθισμένη επαναλαμβανόμενη κίνηση στα μωρά με αυτισμό. Το κούνημα του κορμού είναι μια άλλη επαναλαμβανόμενη κίνηση που παρατηρείται σε βρέφη με αυτισμό.
Προσήλωση σε συγκεκριμένα αντικείμενα
Τα μωρά με αυτισμό μπορεί να παρουσιάζουν έντονη προσήλωση σε συγκεκριμένα μέρη των αντικειμένων, όπως το να εστιάζουν μόνο στις περιστρεφόμενες ρόδες ενός παιχνιδιού. Μπορεί να περνούν ώρες με ένα μόνο αντικείμενο, όπως οι ρόδες των αυτοκινητάκια.
Αντίσταση στις αλλαγές της ρουτίνας
Τα μωρά με αυτισμό μπορεί να επιδεικνύουν ακραία αντίσταση στις αλλαγές της καθημερινής ρουτίνας και να αναπτύσσουν συγκεκριμένες τελετουργίες που τα αναστατώνουν αν αλλάξουν. Ακόμη και μικρές αλλαγές στο χώρο ή το περιβάλλον τους μπορεί να προκαλέσουν μεγάλη αγωνία στα μωρά με αυτισμό.
Μπορεί επίσης να αντιστέκονται στην παρέμβαση των άλλων στη ρουτίνα του παιχνιδιού τους.
Προβλήματα στην κοινωνική αλληλεπίδραση
Τα μωρά με αυτισμό μπορεί να δυσκολεύονται να μοιραστούν την προσοχή, να δείχνουν έλλειψη ενδιαφέροντος για διαδραστικό παιχνίδι και να προτιμούν να παίζουν μόνα τους. Οι δεξιότητες κοινής προσοχής αρχίζουν να αναπτύσσονται γύρω στον έκτο μήνα της ζωής και είναι απαραίτητες για την πρώιμη κοινωνική επικοινωνία.
Η μειωμένη ανάπτυξη της κοινής προσοχής μπορεί να στερήσει από τα παιδιά την ικανότητα να επεξεργάζονται τις κοινωνικές πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την κοινωνική-γνωστική ανάπτυξη.
Δυσκολία στην κοινή προσοχή
Τα παιδιά με αυτισμό συχνά δυσκολεύονται να ακολουθήσουν ένα βλέμμα, μια χειρονομία του κεφαλιού ή ένα σήμα με το δάχτυλο για να συντονίσουν την προσοχή τους με ένα άλλο άτομο. Αυτά τα συμπτώματα του αυτισμού μπορεί να παρουσιάζουν σημαντική δυσκολία να ακολουθήσουν τη χειρονομία του δείκτη ενός άλλου ατόμου, η οποία μπορεί να σχετίζεται με τη λειτουργία του εγκεφάλου αυτών των παιδιών.
Συχνά δεν κοιτάζουν προς τα εκεί που δείχνει ένα άλλο άτομο, δείχνοντας αδυναμία να μοιραστούν το επίκεντρο της προσοχής.
Έλλειψη ενδιαφέροντος για διαδραστικό παιχνίδι
Τα μωρά με αυτισμό μπορεί να μην συμμετέχουν σε μιμητικό ή προσποιητό παιχνίδι. Τείνουν να δείχνουν μικρό ενδιαφέρον για κοινωνικά παιχνίδια όπως το κρυφτούλι ή το χάιδεμα.
Προτίμηση στο να παίζουν μόνοι τους
Τα μωρά με αυτισμό μπορεί να παρουσιάσουν τις ακόλουθες συμπεριφορές:
- Προτιμούν να παίζουν μόνα τους και αποστασιοποιούνται στον δικό τους κόσμο, αποφεύγοντας το παιχνίδι με άλλα παιδιά.
- Παρουσιάζουν επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά με τα παιχνίδια.
- Προσηλώνονται έντονα σε συγκεκριμένα αντικείμενα.